 |
|
|
|
Maria Elżbieta Moralewicz (z domu Szabatowska) urodziła się 12 kwietnia 1902 r. w Cieszanowie. Wcześnie utraciła rodziców, a dalszym jej wychowaniem zajęło się starsze rodzeństwo. Edukację rozpoczęła w szkole ludowej w rodzinnym Cieszanowie. W 1915 r. podjęła naukę w Szkole Wydziałowej Żeńskiej im. Królowej Jadwigi w Jarosławiu. Następnie uczęszczała do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im. Adama Asnyka we Lwowie. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości i zdaniu egzaminu na mistrzynię zakładu freblowskiego, zgodnie z obowiązującymi przepisami w latach 1921 - 1924 r. odbywała praktykę nauczycielską w Szkole Ludowej w Łówczy. Wtedy też poznała swego przyszłego męża. Michał Moralewicz był administratorem majątku ziemskiego. 1 stycznia 1927 r. złożyła przysięgę przed Szkolną Radą Powiatową w Żydaczowie.
Przez 6 lat pracowała w dwuklasowej Publicznej Szkole Powszechnej w Lubszy, następnie objęła stanowisko kierownika szkoły w Lubieniu Wielkim koło Lwowa. Okres wojny państwo Moralewiczowie, wraz z synami: Jerzym i Adamem, spędzili we Lwowie. Pani Maria brała udział w tajnym nauczaniu, pracowała we lwowskich strukturach Polskiego Czerwonego Krzyża. Szczęśliwy zbieg okoliczności sprawił że pani Moralewicz spotkała swoją koleżankę - Elżbietę Kwaśnicką, która sprowadziła całą rodzinę Moralewiczów do Lubaczowa. Stąd, począwszy od 1946 r., przez 5 lat dochodziła do Publicznej Szkoły Powszechnej w Dachnowie, w której została zatrudniona jako p.o. kierownika. W tym szczególnie trudnym okresie, związanym z walkami polsko-ukraińskimi, tworzyła zręby oświaty najpierw samotnie, a po 2 latach już w powiększonym gronie nauczycieli. Ponieważ budynek szkolny został spalony przez Ukraińców, lekcję odbywały się w posiadłości Felczera. Sytuację komplikował zbieg wielu roczników uczniów. Pomimo tak trudnej i złożonej sytuacji Maria Moralewicz z pełną determinacją i zapałem podjęła pracę nad utworzeniem placówki oświatowej w Dachnowie. Chodziła po wiosce, zbierała dzieci i przyprowadzała do szkoły. Dzięki temu w roku szkolnym 1946/47 r. wiedzę zdobywało ponad 130 uczniów. M.in. dzięki jej naciskom i perswazjom, wieś oraz władze gminne rozpoczęły odbudowę budynku szkoły. Środki na ten cel pani Maria zdobywała organizując festyny, zabawy i akademie, z których dochód przeznaczała na zakup materiałów oraz pomocy naukowych. Pod jej kierunkiem zagospodarowano teren szkoły założono sad oraz ogrodzono całość. W 1952 r. państwo Moralewiczowie zajmują jednopokojowe mieszkanie znajdujące się na oddanym do użytku parterze szkoły podstawowej. W roku tym w 7 oddziałach uczyło się 90 dzieci. Istniało również przedszkole. Poprawie uległa sytuacja w zatrudnieniu nauczycieli gdyż w wyżej wymienionym roku nauczało ich już czworo.
Maria Moralewicz dzięki swojej tytanicznej pracy i poświęceniu zdobywała wśród mieszkańców Dachnowa szacunek i poważanie. Dla wychowanków swojej szkoły zawsze znajdywała czas i poświęcała im wiele uwagi. Zainteresowanie to nie sprowadzało się tylko do młodzieży uczęszczającej do szkoły w danej chwili. Dla wielu uczniów po ukończeniu szkoły podstawowej, wyszukiwała szkoły średnie. Wymagało to niejednokrotnie przełamywania sprzeciwów rodziców. Żywo interesowała się losem wszystkich swoich wychowanków. Do momentu choroby, a następnie śmierci tj. do zimy 1969 r., pełniła funkcję kierownika a następnie dyrektora szkoły. Cały ten okres to żmudna pozytywistyczna praca wśród mieszkańców Dachnowa. Po kilku miesięcznej chorobie zmarła 14 maja 1969 r. w Zabrzu. Zgodnie ze swoją ostatnią wolą została pochowana w rodzinnym Cieszanowie, dokąd odprowadził ją z Dachnowa kondukt pogrzebowy złożony w większości z mieszkańców wsi. Po blisko 30 latach mieszkańcy Dachnowa pragnąc uczcić imię Marii Elżbiety Moralewicz na zebraniach wiejskich w miesiącu marcu oraz listopadzie 1996 r.jednogłośnie podjęli uchwały o nadaniu Jej Imienia Szkole Podstawowej w Dachnowie dnia 17 maja 1997 r. odbyła się uroczystość nadania szkole Podstawowej w Dachnowie imienia pani Marii Moralewicz. mgr Stefania Cieplicka
|
